Kansen & Visies 2025
Martine Hafkamp Algemeen directeur Fintessa vermogensbeheer
“We gaan het nieuwe jaar in met het voortzetten van bestaande trends”
Beleggers kunnen terugkijken op een mooi beleggingsjaar. Om met de deur in huis te vallen bij Martine Hafkamp, directeur Fintessa Vermogensbeheer: Zal 2025 ook zo’n mooi jaar worden? De S&P 500 steeg de afgelopen 12 maanden met 28%, de Nasdaq met 32%, de DAX met 22%, Shanghai +15%, de Nikkei met 21% en de AEX met 13%. Vanwaar die grote verschillen?
Martine Hafkamp: “Dat heeft vooral veel te maken met de onderliggende waarden. Je ziet dat vooral de AEX achterblijft. Reden daarvoor zijn aandelen als Shell en ASML. De Verenigde Staten nemen een steeds grotere plaats in binnen de MSCI-Wereldindex. Inmiddels ligt het gewicht al rond de 75 procent, terwijl de Amerikaanse economie 27 procent uitmaakt van de wereldeconomie. Eigenlijk al sinds de kredietcrisis is de voorkeur van beleggers de afgelopen jaren steeds meer richting de VS opgeschoven. De ontwikkeling van de Amerikaanse economie is daar voor een groot deel de oorzaak van. Die groeit structureel harder dan die van Europa, Japan of China.”
“De VS heeft bijkomend voordeel dat vrijwel alle grote technologiefondsen Amerikaans zijn. De rest van de wereld heeft op dat vlak het nakijken. De VS heeft naast technologie een hogere productiviteit (als gevolg van technologie) en de opkomst van AI ook nog het voordeel van lagere energieprijzen. De komst van schalieolie en -gas sinds 2008 hebben van de VS de grootste energieproducent ter wereld gemaakt. Het geeft het Amerikaanse bedrijfsleven een voorsprong op de rest van de wereld. Verder moet niet vergeten worden dat de VS bereid was de economie meer te stimuleren dan anderen. Het heeft naast de economie ook de staatsschuld verder op laten lopen en Amerikaanse beurzen hebben ook positief gereageerd op de verkiezing van Trump.”
“Positief: de inflatie moet meevallen, zodat de centrale banken de rente verder kunnen verlagen. Trump moet zich inhouden met zijn importheffingen en uitzetting van immigranten. Negatief: escalatie van conflicten in de wereld, Trump voert desastreuze importheffingen in, de inflatie loopt opnieuw serieus op.”
Wat moet er gebeuren om aandelenmarkten in 2025 op ‘hun kop’ te laten staan in positieve of negatieve zin?
“Dat laatste. Dat leidt uiteindelijk tot meer inflatie. Dat zien we nu al in Nederland (veel hogere inflatie dan elders omdat de lonen te hard zijn opgelopen) gebeuren. De rente gaat dan weer omhoog en nog erger, hogere lonen leiden weer tot een hogere inflatie, tot hogere lonen, etc. Je kunt loonsverhogingen niet meer terugdraaien. Het zou uiteindelijk, met de forse staatsschulden die er nu al zijn, een recept kunnen zijn voor een financiële ramp. Daarbij vergeleken is een beetje groeivertraging minder erg.”
Wat is een groter gevaar: een tegenvallende economie of een escalerende (loon)inflatie?
“De verwachting voor de VS is een groei van 15 procent. Voor Europa ligt dat lager. De winsten van Europese bedrijven zullen onder druk blijven staan door de beknellende regelgeving die steeds sterker wordt. Daarnaast blijven de lonen stijgen. Het is vaak de grootste kostenpost voor bedrijven. Dit speelt allemaal in veel mindere mate in de VS.”
“De bovengenoemde verwachtingen komen tot stand op basis van een voortzetting van de huidige economische trends. De maatregelen van de nieuwe Amerikaanse regering zitten daarbij in het achterhoofd. Het zou goed kunnen dat deze verwachtingen te hoog zijn. Ook het rentepeil speelt namelijk een grote rol. Wanneer de rente weer zou oplopen moeten de verwachtingen naar beneden worden bijgesteld. Importheffingen zullen de winstmarges ook geen goed doen.”
Hoe zullen bedrijfswinsten zich in 2025 ontwikkelen?
“In Europa gaan we langs de rand van een recessie. De Duitse economie is bijvoorbeeld in de afgelopen 7 jaar slechts één procent gegroeid. In de VS is er geen recessie geweest, al is daar flink de overheidsportemonnee voor getrokken. Wel was er wel degelijk sprake van een economie op verschillende snelheden. Een deel (technologie, diensten) deed het uitzonderlijk goed. Maar een ander deel van de Amerikaanse economie (bijvoorbeeld de maakindustrie en de landbouw) heeft een behoorlijk mindere periode achter de rug. Het is de vraag of er alsnog een recessie in de VS komt. Het ziet er op korte termijn niet naar uit. Maar recessies komen niet op bestelling (zoals veel economen lijken te denken), maar bij verrassing.”
Is de economie een bedreiging? Er is geen recessie gekomen. Is dat een kwestie van uitstel geweest?
“Rheinmetall, Saab, Leonardo, Thales, BAE Systems, Dassault, Palantir, Lockheed, Northrop, General Dynamics, Airbus, Boeing. Of koop een tracker op defensieaandelen.”
Voor wie in defensie wil beleggen: wat zijn de grote namen?
“Wanneer het officiële beleid van overheden is het opvoeren van de defensie-uitgaven dan zou het vreemd zijn als grote institutionele beleggers dat niet volgen door meer in de wapenindustrie te steken. Met name voor Europa, waar men er altijd van uitging dat de Amerikaanse belastingbetaler opdraaide voor de veiligheid van onze burgers, is dat wellicht een schok. Maar het is voor velen ook een wake-op call. Bedenk daarbij ook dat veel, of eigenlijk zo’n beetje alle, nieuwe technologie een spin-off is van de wapenindustrie. Het is één van de redenen waarom veel techbedrijven Amerikaans zijn en niet Europees. Het opvoeren van de investeringen in de wapenindustrie zou wat dat betreft wel eens een zegen voor Europa kunnen zijn. Het is een sector die we zeker niet uitsluiten. Het is, net als alle andere, een ‘gewone’ business case. Op dit moment hebben wij geen sec defensie-aandeel in de portefeuille. Maar er zijn heel veel andere sectoren die toeleverancier zijn van de defensie-industrie. Indirect investeren wij er wel in.”
Trump als nieuwe president van de VS en Rutte als topman van de NAVO zien graag een toename van de overheidsuitgaven aan defensie. Er wordt zelfs een oproep gedaan aan institutionele beleggers om weer/meer in de defensiesector te investeren. Wat is jullie visie en die van jullie klanten?
“Ze hebben hun ogen niet gesloten. Historisch blijkt steeds weer dat oorlogen niet negatief op rendementen hoeven in te werken. Dit jaar is daar het bewijs van.Beleggers kijken naar de prijs van geld, de rente. Zolang deze in een dalende trend zit, zijn aandelen aantrekkelijk om in te investeren. Beleggers moeten daarom niet zozeer het oorlogsgedruis in de gaten houden, maar de economische gevolgen ervan. Wat zijn de consequenties voor de grondstofprijzen, de arbeidsmarkt, de overheidsuitgaven, de inflatie, etc. Voor grote multinationals blijken oorlogen vaak nauwelijks van invloed te zijn. Voor sommige bedrijven werken oorlogen (heel cynisch) zelfs positief. Denk bijvoorbeeld aan de wapenindustrie, halfgeleiders of grondstoffen.“
Een escalatie van de vele oorlogen is een bedreiging waarvoor beleggers de ogen niet kunnen sluiten. Toch hebben ze dat gedaan. Waarom?
“Beleggers moeten niet zo naar regio’s kijken, maar naar sectoren. De plek van het hoofdkantoor is niet zozeer van belang, maar waar het bedrijf zijn geld verdient. Wanneer dat wereldwijd is, dan is de positie binnen een sector en het vooruitzicht van de sector als geheel van veel groter belang. Wij bouwen voor onze cliënten een gespreide portefeuille op van groei- en waarde aandelen. Per bedrijf wordt onder andere gekeken waar de kansen en bedreigingen liggen en waar de omzet vandaan komt.”
Wat zijn voor jouw gevoel de meest kansrijke regio’s in het nieuwe beursjaar?
“Met name zelfstandig opererende, particuliere beleggers kennen een sterke home bias. Dit is logisch, want deze bedrijven kennen ze en dat geeft vertrouwen. Hoewel, kennen? Ik denk niet dat de gemiddelde Nederlandse belegger precies weet wat bedrijven als Exor, IMCD of Prosus precies doen. Of beleggers er te veel aan kleven, geen idee. Zelf zorg ik er altijd voor dat ik voor mijn cliënten een internationaal goed gespreide portefeuille opbouw. Er staan te veel kwalitatief goede kansrijke bedrijven buiten de landsgrenzen genoteerd, waarvoor er in Nederland geen alternatieven te vinden zijn, denk alleen maar aan de Big Tech. Het kan je rendement aanzienlijk verbeteren. Het beleggingsjaar 2024 bewijst dat maar weer eens.”
Kleven beleggers niet te veel aan de AEX?
Het opvoeren van investeringen in de wapenindustrie zou een zegen voor Europa kunnen zijn
Zullen die verschillen in ontwikkeling in 2025 blijven bestaan?
“Wie zal het zeggen? We gaan het nieuwe jaar waarschijnlijk in met het voortzetten van bestaande trends. De grote vraag is uiteraard wat de reactie op de eventuele beleidsmaatregelen van de nieuwe regering zullen zijn? Hoe gaan de markten reageren op Trump. Het kan de balans doen omslaan. In Duitsland volgen in februari bijvoorbeeld verkiezingen. Een nieuwe kanselier zou kunnen besluiten tot het beëindigen van de Schuldenbremse. Dat zou een forse stimulans voor de Duitse economie kunnen betekenen. Het tij zou zomaar kunnen keren. Dat betekent niet dat de beurzen in de VS zullen instorten, maar ze kunnen relatief iets minder gaan doen. Maar, staar je niet blind op een index, Je belegt niet in de index, maar in individuele aandelen.”
Kansen & Visies 2025
“We gaan het nieuwe jaar in met het voortzetten van bestaande trends”
Beleggers kunnen terugkijken op een mooi beleggingsjaar. Om met de deur in huis te vallen bij Martine Hafkamp, directeur Fintessa Vermogensbeheer: Zal 2025 ook zo’n mooi jaar worden? De S&P 500 steeg de afgelopen 12 maanden met 28%, de Nasdaq met 32%, de DAX met 22%, Shanghai +15%, de Nikkei met 21% en de AEX met 13%. Vanwaar die grote verschillen?
Martine Hafkamp Algemeen directeur Fintessa vermogensbeheer
“Wanneer het officiële beleid van overheden is het opvoeren van de defensie-uitgaven dan zou het vreemd zijn als grote institutionele beleggers dat niet volgen door meer in de wapenindustrie te steken. Met name voor Europa, waar men er altijd van uitging dat de Amerikaanse belastingbetaler opdraaide voor de veiligheid van onze burgers, is dat wellicht een schok. Maar het is voor velen ook een wake-op call. Bedenk daarbij ook dat veel, of eigenlijk zo’n beetje alle, nieuwe technologie een spin-off is van de wapenindustrie. Het is één van de redenen waarom veel techbedrijven Amerikaans zijn en niet Europees. Het opvoeren van de investeringen in de wapenindustrie zou wat dat betreft wel eens een zegen voor Europa kunnen zijn. Het is een sector die we zeker niet uitsluiten. Het is, net als alle andere, een ‘gewone’ business case. Op dit moment hebben wij geen sec defensie-aandeel in de portefeuille. Maar er zijn heel veel andere sectoren die toeleverancier zijn van de defensie-industrie. Indirect investeren wij er wel in.”
Trump als nieuwe president van de VS en Rutte als topman van de NAVO zien graag een toename van de overheidsuitgaven aan defensie. Er wordt zelfs een oproep gedaan aan institutionele beleggers om weer/meer in de defensiesector te investeren. Wat is jullie visie en die van jullie klanten?
“Ze hebben hun ogen niet gesloten. Historisch blijkt steeds weer dat oorlogen niet negatief op rendementen hoeven in te werken. Dit jaar is daar het bewijs van.Beleggers kijken naar de prijs van geld, de rente. Zolang deze in een dalende trend zit, zijn aandelen aantrekkelijk om in te investeren. Beleggers moeten daarom niet zozeer het oorlogsgedruis in de gaten houden, maar de economische gevolgen ervan. Wat zijn de consequenties voor de grondstofprijzen, de arbeidsmarkt, de overheidsuitgaven, de inflatie, etc. Voor grote multinationals blijken oorlogen vaak nauwelijks van invloed te zijn. Voor sommige bedrijven werken oorlogen (heel cynisch) zelfs positief. Denk bijvoorbeeld aan de wapenindustrie, halfgeleiders of grondstoffen.“
Een escalatie van de vele oorlogen is een bedreiging waarvoor beleggers de ogen niet kunnen sluiten. Toch hebben ze dat gedaan. Waarom?
“Positief: de inflatie moet meevallen, zodat de centrale banken de rente verder kunnen verlagen. Trump moet zich inhouden met zijn importheffingen en uitzetting van immigranten. Negatief: escalatie van conflicten in de wereld, Trump voert desastreuze importheffingen in, de inflatie loopt opnieuw serieus op.”
Wat moet er gebeuren om aandelenmarkten in 2025 op ‘hun kop’ te laten staan in positieve of negatieve zin?
“Dat laatste. Dat leidt uiteindelijk tot meer inflatie. Dat zien we nu al in Nederland (veel hogere inflatie dan elders omdat de lonen te hard zijn opgelopen) gebeuren. De rente gaat dan weer omhoog en nog erger, hogere lonen leiden weer tot een hogere inflatie, tot hogere lonen, etc. Je kunt loonsverhogingen niet meer terugdraaien. Het zou uiteindelijk, met de forse staatsschulden die er nu al zijn, een recept kunnen zijn voor een financiële ramp. Daarbij vergeleken is een beetje groeivertraging minder erg.”
Wat is een groter gevaar: een tegenvallende economie of een escalerende (loon)inflatie?
“De verwachting voor de VS is een groei van 15 procent. Voor Europa ligt dat lager. De winsten van Europese bedrijven zullen onder druk blijven staan door de beknellende regelgeving die steeds sterker wordt. Daarnaast blijven de lonen stijgen. Het is vaak de grootste kostenpost voor bedrijven. Dit speelt allemaal in veel mindere mate in de VS.”
“De bovengenoemde verwachtingen komen tot stand op basis van een voortzetting van de huidige economische trends. De maatregelen van de nieuwe Amerikaanse regering zitten daarbij in het achterhoofd. Het zou goed kunnen dat deze verwachtingen te hoog zijn. Ook het rentepeil speelt namelijk een grote rol. Wanneer de rente weer zou oplopen moeten de verwachtingen naar beneden worden bijgesteld. Importheffingen zullen de winstmarges ook geen goed doen.”
Hoe zullen bedrijfswinsten zich in 2025 ontwikkelen?
Het opvoeren van investeringen in de wapenindustrie zou een zegen voor Europa kunnen zijn
Martine Hafkamp: “Dat heeft vooral veel te maken met de onderliggende waarden. Je ziet dat vooral de AEX achterblijft. Reden daarvoor zijn aandelen als Shell en ASML. De Verenigde Staten nemen een steeds grotere plaats in binnen de MSCI-Wereldindex. Inmiddels ligt het gewicht al rond de 75 procent, terwijl de Amerikaanse economie 27 procent uitmaakt van de wereldeconomie. Eigenlijk al sinds de kredietcrisis is de voorkeur van beleggers de afgelopen jaren steeds meer richting de VS opgeschoven. De ontwikkeling van de Amerikaanse economie is daar voor een groot deel de oorzaak van. Die groeit structureel harder dan die van Europa, Japan of China.”
“De VS heeft bijkomend voordeel dat vrijwel alle grote technologiefondsen Amerikaans zijn. De rest van de wereld heeft op dat vlak het nakijken. De VS heeft naast technologie een hogere productiviteit (als gevolg van technologie) en de opkomst van AI ook nog het voordeel van lagere energieprijzen. De komst van schalieolie en -gas sinds 2008 hebben van de VS de grootste energieproducent ter wereld gemaakt. Het geeft het Amerikaanse bedrijfsleven een voorsprong op de rest van de wereld. Verder moet niet vergeten worden dat de VS bereid was de economie meer te stimuleren dan anderen. Het heeft naast de economie ook de staatsschuld verder op laten lopen en Amerikaanse beurzen hebben ook positief gereageerd op de verkiezing van Trump.”
Zullen die verschillen in ontwikkeling in 2025 blijven bestaan?
“In Europa gaan we langs de rand van een recessie. De Duitse economie is bijvoorbeeld in de afgelopen 7 jaar slechts één procent gegroeid. In de VS is er geen recessie geweest, al is daar flink de overheidsportemonnee voor getrokken. Wel was er wel degelijk sprake van een economie op verschillende snelheden. Een deel (technologie, diensten) deed het uitzonderlijk goed. Maar een ander deel van de Amerikaanse economie (bijvoorbeeld de maakindustrie en de landbouw) heeft een behoorlijk mindere periode achter de rug. Het is de vraag of er alsnog een recessie in de VS komt. Het ziet er op korte termijn niet naar uit. Maar recessies komen niet op bestelling (zoals veel economen lijken te denken), maar bij verrassing.”
Is de economie een bedreiging? Er is geen recessie gekomen. Is dat een kwestie van uitstel geweest?
“Met name zelfstandig opererende, particuliere beleggers kennen een sterke home bias. Dit is logisch, want deze bedrijven kennen ze en dat geeft vertrouwen. Hoewel, kennen? Ik denk niet dat de gemiddelde Nederlandse belegger precies weet wat bedrijven als Exor, IMCD of Prosus precies doen. Of beleggers er te veel aan kleven, geen idee. Zelf zorg ik er altijd voor dat ik voor mijn cliënten een internationaal goed gespreide portefeuille opbouw. Er staan te veel kwalitatief goede kansrijke bedrijven buiten de landsgrenzen genoteerd, waarvoor er in Nederland geen alternatieven te vinden zijn, denk alleen maar aan de Big Tech. Het kan je rendement aanzienlijk verbeteren. Het beleggingsjaar 2024 bewijst dat maar weer eens.”
Kleven beleggers niet te veel aan de AEX?
“Rheinmetall, Saab, Leonardo, Thales, BAE Systems, Dassault, Palantir, Lockheed, Northrop, General Dynamics, Airbus, Boeing. Of koop een tracker op defensieaandelen.”
Voor wie in defensie wil beleggen: wat zijn de grote namen?
“Beleggers moeten niet zo naar regio’s kijken, maar naar sectoren. De plek van het hoofdkantoor is niet zozeer van belang, maar waar het bedrijf zijn geld verdient. Wanneer dat wereldwijd is, dan is de positie binnen een sector en het vooruitzicht van de sector als geheel van veel groter belang. Wij bouwen voor onze cliënten een gespreide portefeuille op van groei- en waarde aandelen. Per bedrijf wordt onder andere gekeken waar de kansen en bedreigingen liggen en waar de omzet vandaan komt.”
Wat zijn voor jouw gevoel de meest kansrijke regio’s in het nieuwe beursjaar?
“Wie zal het zeggen? We gaan het nieuwe jaar waarschijnlijk in met het voortzetten van bestaande trends. De grote vraag is uiteraard wat de reactie op de eventuele beleidsmaatregelen van de nieuwe regering zullen zijn? Hoe gaan de markten reageren op Trump. Het kan de balans doen omslaan. In Duitsland volgen in februari bijvoorbeeld verkiezingen. Een nieuwe kanselier zou kunnen besluiten tot het beëindigen van de Schuldenbremse. Dat zou een forse stimulans voor de Duitse economie kunnen betekenen. Het tij zou zomaar kunnen keren. Dat betekent niet dat de beurzen in de VS zullen instorten, maar ze kunnen relatief iets minder gaan doen. Maar, staar je niet blind op een index, Je belegt niet in de index, maar in individuele aandelen.”