“Op een enkeling na had niemand verwacht dat de coronacrisis zo zwaar zou worden en zulke gevolgen op de beurzen zou hebben. Het zou dus vreemd zijn te zeggen dat we niet verrast waren. Wel zat er een correctie aan te komen – ongeacht de virus uitbraak – daar de beurzen rond de jaarwisseling tekenen van euforie begonnen te vertonen. Beleggers werden steeds optimistischer, er kwamen opvallend veel nieuwe beleggers naar de beurs, analisten verwachtten nauwelijks een dip, allemaal tekenen dat het sentiment wat al te positief begon te worden. Het wachten was op een gebeurtenis waar niemand op rekende. Die kwam. Maar een daling van 36% in vier weken kon moeilijk voorspeld worden. Dat was betrekkelijk nieuw.”

Hoe hebben jullie klanten die extreme volatiliteit ervaren?         

“Relatief gelaten. Het feit dat het een extern fenomeen was (een bedreiging van buiten de economie en de financiële wereld) moet beleggers het gevoel hebben gegeven dat iedereen in hetzelfde schuitje zat. Hier viel niet aan te ontkomen en dit moest geduldig worden uitgezeten.”

Je kunt op verschillende manieren inspelen op grote uitslagen van ‘pak de trade’ tot ‘buy and hold’. Wat is jullie aanpak geweest? 

“Buy-and-hold, maar wel onder de voorwaarde dat er grondig werd geanalyseerd of alle ondernemingen waar we in zaten wel crisisbestendig zouden zijn; geen bedrijven met een grote schuldenlast, geen bedrijven uit ‘kansloze’ sectoren, etc. We hebben een paar aandelen geruild, maar per saldo ons aandelenbelang niet gereduceerd.”

Fintech is in opkomst. Zullen banken de markt van betaaldiensten weer naar zich toe kunnen halen?     

“Een jaar of vijf geleden zei de toenmalige topman van AliBaba dat de banken hun businessmodel moesten omgooien om te kunnen overleven. ‘Als ze het zelf niet doen, doen wij (de techsector) het wel voor ze’. Dat proces is in volle gang. Banken worden vaak geleid door managers die zijn blijven hangen in een vorig tijdperk en zien om die reden aan alle kanten de concurrentie opkomen en zelfs voorbijrazen. Het moet wel gezegd dat ze ook niet veel medewerking krijgen van overheidswege. De banken zijn als een oude Golf uit de jaren ’80 die aan alle kanten door Tesla’s en BYD’s wordt voorbijgereden. Banken zullen niet verdwijnen, maar hun relevantie wordt steeds minder. Het feit dat Adyen groter is dan de ING en ABN Amro samen, zegt veel.”

Wordt er wel voldoende geïnvesteerd in Amerikaanse aandelen? Sinds begin 1990 is de AEX met 330% gestegen tegen een toename van de S&P 500 van 875% en een explosie van de Nasdaq van 2.860%.          

“Het is niet zozeer de superioriteit van de Verenigde Staten als wel die van één bepaalde sector, technologie. De meeste grote techbedrijven hebben hun hoofdzetel in de Verenigde Staten, in het bijzonder in Californië of aan de westkust. Dat heeft verschillende oorzaken, onder meer de gretigheid waarmee Silicon Valley talent aantrekt uit de hele wereld en het voordeel dat de Verenigde Staten hebben als één grote markt. Een Nederlands techbedrijf moet de grens over om groot te worden. Een Amerikaans techbedrijf kan een wereldspeler worden en dan pas de grens overgaan. Een voordeel dat Chinezen ook hebben. Niet toevallig zijn China en de Verenigde Staten ook de thuishavens van zo’n beetje alle grote techfondsen.” 

Sinds 2009 waren er 66 momenten - dus gemiddeld eens in de twee maanden – dat je sterk kon gaan twijfelen over de betrouwbaarheid van de opgaande beweging. Hoe balanceren jullie de twijfels die je als vermogensbeheerder ongetwijfeld ook zult hebben? 

“Dat was Ed Yardeni. Die heeft gedurende deze bullmarket 66 redenen opgetekend om te verkopen. Daarbij plaatste hij de aantekening dat hij die ze alle 66 in de wind heeft geslagen het gelijk volledig aan zijn zijde had. Er is altijd wel een reden te vinden waarom je zou moeten verkopen. Er is altijd erg veel ruis en beleggers doen er vooral goed aan zich alleen te focussen op ‘harde’ data. Verkopen op basis van een mening van iemand is nooit verstandig. Daarnaast was de trend onverminderd opwaarts, mede vanwege de voortdurende stimulus die uitging van het ruime monetaire beleid. Daartegenin gaan kost alleen maar geld. In meer dan vierhonderd jaar beurshistorie blijkt dat het altijd wel weer goed komt. De ene keer duurt het wat langer dan de andere keer, maar uiteindelijk vinden de beurzen hun weg weer omhoog.”

Het lijkt wel alsof de coronacrisis geleid heeft tot een aanval op de traditionele waarden en normen van beleggers. Royal Dutch Shell is minder gewild vanwege vermeend gebrek aan duurzaamheid. Terecht of niet? 

“Royal Dutch Shell ligt, samen met de hele energiesector, al langer onder druk. Beleggers weten dat het fossiele verhaal eindig is, alleen zal het nog wel even duren voordat de wereld zonder fossiele brandstoffen kan. Tot die tijd blijft Shell een belangrijk bedrijf. Echter, het risicoprofiel verandert wel. Vroeger was olie een zekerheidje. Investeringen kon men dus rustig doen op grote schaal. Ze werden toch wel terugverdiend. Dat is niet langer zo. Shell is zich aan het omvormen tot een brede energieleverancier en investeringen in andere energiebronnen (wind, zon en waterstof) kennen een hoger risico. Beleggers zullen dus een lagere waardering hangen aan de winsten van Shell en de koers zal volatieler worden. Het is steeds minder een weduwen- en wezenfonds.” 

Bedrijven als KLM krijgen miljarden in de vorm van staatssteun. Is dit het einde van het door vele beleggers omarmde neoliberale tijdperk? 

“Het einde lijkt wel in zicht te komen. Onder invloed van de opkomst van China op het economische wereldtoneel is het staatskapitalisme in opkomst. Het Westen wordt gedwongen daarin mee te gaan. Steeds meer worden grote nationale ‘kampioenen’ in een bepaalde sector door de staat gesteund om de strijd met andere grote spelers uit de rest van de wereld aan te kunnen gaan. Politiek en economie gaan zich steeds meer vermengen. De enorme invloed van de centrale banken zal ook niet zonder gevolgen blijven. Hele bedrijfstakken hangen aan het staatsinfuus. Van een vrije markt kan vaak al lang niet meer gesproken worden. ASML overleefde de vorige crisis ook door staatssteun, de banken, de verzekeraars, de automobielbedrijven in de VS, Boeing en Airbus, etc. De uitrol van 5G is grotendeels politiek bepaald. De coronacrisis heeft een proces dat al lang gaande was alleen maar in een versnelling gebracht.”

Fintech is in opkomst. Zullen banken de markt van betaaldiensten weer naar zich toe kunnen halen?     

“Een jaar of vijf geleden zei de toenmalige topman van AliBaba dat de banken hun businessmodel moesten omgooien om te kunnen overleven. ‘Als ze het zelf niet doen, doen wij (de techsector) het wel voor ze’. Dat proces is in volle gang. Banken worden vaak geleid door managers die zijn blijven hangen in een vorig tijdperk en zien om die reden aan alle kanten de concurrentie opkomen en zelfs voorbijrazen. Het moet wel gezegd dat ze ook niet veel medewerking krijgen van overheidswege. De banken zijn als een oude Golf uit de jaren ’80 die aan alle kanten door Tesla’s en BYD’s wordt voorbijgereden. Banken zullen niet verdwijnen, maar hun relevantie wordt steeds minder. Het feit dat Adyen groter is dan de ING en ABN Amro samen, zegt veel.”

Wordt er wel voldoende geïnvesteerd in Amerikaanse aandelen? Sinds begin 1990 is de AEX met 330% gestegen tegen een toename van de S&P 500 van 875% en een explosie van de Nasdaq van 2.860%.          

“Het is niet zozeer de superioriteit van de Verenigde Staten als wel die van één bepaalde sector, technologie. De meeste grote techbedrijven hebben hun hoofdzetel in de Verenigde Staten, in het bijzonder in Californië of aan de westkust. Dat heeft verschillende oorzaken, onder meer de gretigheid waarmee Silicon Valley talent aantrekt uit de hele wereld en het voordeel dat de Verenigde Staten hebben als één grote markt. Een Nederlands techbedrijf moet de grens over om groot te worden. Een Amerikaans techbedrijf kan een wereldspeler worden en dan pas de grens overgaan. Een voordeel dat Chinezen ook hebben. Niet toevallig zijn China en de Verenigde Staten ook de thuishavens van zo’n beetje alle grote techfondsen.” 

De rente zal de komende jaren laag blijven, zo blijkt uit uitspraken van de centrale banken. Hoe ga je daar als vermogensbeheerder mee om? 

“Een verhaal met twee kanten. De eerste is alom bekend: TINA. Het gebrek aan een alternatief voor een belegging in aandelen doet de beurzen steeds verder opstuwen. Een positief punt, juist omdat er geen serieuze alternatieven meer over zijn. Waar men vroeger de waarde van aandelen eenvoudig kon afzetten tegen obligaties of cash en er vervolgens ‘duur’ of ‘goedkoop’ op plakken, is dat nu veel moeilijker. Aandelen zijn duur? Ja, maar ten opzichte van wat eigenlijk? Afgezet tegen obligaties zijn aandelen historisch zelfs spotgoedkoop. Maar mag je die vergelijking nog wel maken? Het maakt dat beleggers en vermogensbeheerders hun kompas kwijt zijn (de rente) en steeds meer in de mist varen.”

Laten we eens kijken naar de kansen na de coronacrisis. Waar liggen die dan en noem 5 mooie kansrijke aandelen met een korte toelichting. 

“Belangrijk is eerst vast te stellen wanneer de coronacrisis is afgelopen. Voorbeeld: na de dot.com-crisis lagen alle technologie-aandelen volledig in puin. De Nasdaq stond in 2003 90% lager. Tech leek uit. Iemand die verder keek zag echter dat hier een ‘once-in-a-lifetime-opportunity’ lag voor beleggers. De toekomst was voor tech en tech was goedkoper dan ooit! Dat dot.com-crisis was afgelopen, leve de echte tech rally, die tot op heden voortduurt.”

“Het zou zo maar eens kunnen dat pas wanneer de fall-out van deze crisis volledig is verwerkt (misschien duurt dat nog wel een paar jaar) er grootse kansen liggen voor beleggers op gebieden die de toekomst gaan bepalen. Vergeet de oude economie. Ja, persoonlijke verzorgingsproducten, benzine, verzekeringsproducten, etc. zullen er altijd blijven. Maar waar zijn de marges het hoogst? Daar waar de innovatie het grootst is. Dat zal toch uit de hoek van de technologie komen. Bedenk dat een bedrijf als Nvidia marges van ruim 60% kent. Een gemiddeld bouwbedrijf haalt de procent niet eens. Zoals ik recent al heb aangegeven voor Cash zijn Nvidia, Prosus, Equinix, Microsoft en Kimberly Clark prachtige aandelen met waarschijnlijk een mooie toekomst.” 

Klik hier voor Berichten van Martine Hafkamp

" We zijn er supertrots op dat we als Fintessa de Cashcow Award voor Beste Vermogensbeheerder in de wacht hebben gesleept. Het is een kroon op het werk waar wij iedere dag voor onze cliënten mee bezig zijn. Er spreekt ook vertrouwen uit in onze beleggingsvisie en ons beleggingsbeleid dat door de jaren heen heel consistent is. We laten ons immers niet leiden door de waan van de dag.

Wat volgens ons een consistent beleggingsbeleid is? Wij beleggen in aandelen van ondernemingen die financieel solide zijn en waarvan de vooruitzichten gunstig zijn. In de huidige tijd zijn dat ondernemingen die volgens ons sterker uit de crisis zullen komen of er zelfs nu al van profiteren. Als je namelijk denkt dat een onderneming aantrekkelijk is en blijft, is het niet slim om je te laten leiden door idiote marktbewegingen. Wij hollen voor onze cliënten dan ook niet met de kudde mee door in onzekere tijden allerlei putopties onder de portefeuilles te kopen of door veel liquide te zetten om dat vervolgens in ‘betere’ tijden weer te herinvesteren. De markt valt niet te timen en gelukkig is die behoefte veel kleiner bij een goed samengestelde effectenportefeuille. Iedere crisis gaat een keer voorbij. Sterker nog, 400 jaar beursgeschiedenis leert dat het altijd weer goed komt…

Tussentijds liquide gaan zetten en wachten tot het coronavirus de wereld uit is, is waarschijnlijk veel duurder dan in dit soort tijden rustig blijven zitten en hier en daar wat bakens te verzetten. De kans is immers groot dat de koersen in die gewenste ‘betere’ tijden flink hoger staan dan nu. Beleggen doe je voor de lange termijn en aan de basis van iedere beleggingsportefeuille ligt een persoonlijk plan. Dat gooien wij niet bij de minste of geringste onrust op de beurzen overboord."

Martine Hafkamp, Fintessa